1. Kiến thức cơ bản về Melanin
1.1 Melanin là gì?
Melanin là chất tự nhiên được tạo ra từ những tế bào từ da gọi là melanocytes (tế bào biều bì tạo hắc tố), nằm phân bố rải rác ở lớp đáy của thượng bì. Sự hình thành melanin cần có sự tác động của men Tyrosinase và về lâu dài có sự tham gia của tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, sự tạo thành melanin còn chịu ảnh hưởng của yếu tố nội tiết và thần kinh. Melanin chính là yếu tố quyết định màu da của mỗi người.
Tế bào melanocytes
1.2 Melanin có ở đâu?
Dựa trên các nghiên cứu cho thấy melanin có ở tóc, trong da, sắc tố lòng đen của mắt…
Bạn biết tại sao những người lớn tuổi tóc của họ chuyển sang màu bạc (trắng) không ? Đó là sự thay đổi của melanin trong cơ thể của họ. Lúc trẻ thì cơ thể con người sản xuất ra đủ chất melanin để tạo màu cho bộ tóc của họ nhưng khi càng lớn thì lượng melanin sản xuất dần dần ít đi nên tóc mất đi cái màu của nó.
Hạ bì là nhà máy sản xuất melanin trong cấu trúc da
Hạ bì là nơi sản xuất hay còn gọi là nhà máy sản xuất Melanin. Melanin là sắc tố chịu trách nhiệm cho màu của da, tóc và mắt, và trách nhiệm này phụ thuộc vào lưu lượng máu của mỗi cơ thể. Mặc dù có nhiều yếu tố khác quyết định màu da của bạn, nhưng melanin là một yếu tố chính quyết định.
1.3 Vai trò chính của Melanin
Vai trò chính của melanin là giúp bảo vệ da chống lại tia cực tím của mặt trời, ngăn chặn tia cực tím có hại và không cho chúng thâm nhập vào cơ thể.
Phơi nắng là nguyên nhân kích thích sản sinh melanin và gây nám da, tàn nhang, sạm da. Khi tiếp xúc với ánh nắng càng nhiều, hắc sắc tố melanin được sản xuất càng nhiều để chống lại tác hại của tia UV, giúp bảo vệ DNA, chống ung thư da và làm cho da bạn trở nên rám nắng, sạm da. Lúc này chưa hình thành nám da. Nếu lượng melanin dư thừa giảm đi, làn da của bạn cũng trở nên sáng hơn.
Quan trọng, bạn không thể quyết định số lượng melanin trên da nhờ các phương pháp nhân tạo như laser, kem bôi, kem chấm. Cũng chẳng có phương pháp nhân tạo nào có thể giúp bạn tạo ra lượng melanin như mong muốn để bảo vệ da khỏi tia cực tím mà lại không gây đen da. Các yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến sự sản xuất melanin là di truyền, nội tiết, khả năng hấp thụ đầy đủ vitamin D và mức độ tiếp xúc với tia cực tím phù hợp.
1.4 Melanin và cơ chế hình thành nám da, tàm nhang, đen da
Melanin được coi là nguyên nhân chính cho sự hình thành của vết đốm sậm màu trên da, khi lượng melanin tăng quá mức, mà một trong những nguyên do chính làm tăng sản xuất hắc tố melanin trong cơ thể là việc da tiếp xúc quá lâu dưới ánh nắng mặt trời, và khi không tiếp xúc với tia cực tím nữa thì lượng melanin được sản sinh trở nên dư thừa. Vì vậy, nếu lượng melanin dư thừa này giảm đi, làn da của bạn trở nên sáng hơn.
Quá trình tổng hợp melanin trên da
Nám da, tàn nhang được cho là sự kích thích của tế bào biểu bì tạo hắc tố hoặc sắc tố tế bào sản xuất hormone giới tính nữ estrogen và progesterone để sản xuất melanin sắc tố khi da tiếp xúc với ánh mặt trời. Bạn càng chữa sớm khi mới phát hiện thì hiệu quả sẽ càng cao và thời gian điều trị ngắn. Để càng lâu, nám sẽ càng ăn sâu và lan rộng thì sẽ càng khó để loại bỏ hoàn toàn.
2. Các biện pháp làm trắng da
Nếu da của chúng ta khỏe mạnh, và không có các bệnh lý rối loạn sắc tố liên quan đến nội tiết và di truyền thì chúng ta có thể hoàn toàn có một làn da trắng hồng như ý muốn. Tuy nhiên, trong một xã hội phát triển như hiện nay, có rất nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến sức khỏe của làn da. Và để điều trị các bệnh liên quan đến tăng sắc tố trên da, chúng ta cần nắm được cơ chế của sự hình thành Melanin cũng như vai trò và các yếu tố liên quan đến Melanin.
Hãy cùng tìm hiểu các cách để làm giảm lượng Melanin dư thừa thông qua đó tránh việc hình thành các tổn thương sắc tố như thâm, nám, tàng nhang, dẫn đến hiện tượng da không đều màu gây mất thẩm mĩ.
2.1 Biện pháp bảo vệ da
Sự tăng sinh của Melanin một phần chịu sự tác động của tia UV trong ánh sáng mặt trời nên biện pháp đầu tiên và quan trọng nhất trong làm trắng da đó là bảo vệ da khỏi chịu tác động trực tiếp từ ánh sáng mặt trời cũng như tác động của tia UV. Có hai biện pháp chính đó là:
- Sử dụng các vật liệu che chắn như quần áo chống nắng, mũ rộng vành, ngồi trong nơi mát, và bạn nên biết rằng tia UV không phải chỉ có trong ánh sáng mặt trời mà còn ở những thiết bị phát sáng cũng như thiết bị điện tử khác.
- Dùng kem chống nắng: đây là biện pháp chúng ta nên sử dụng thường xuyên và có thể tìm hiểu thêm các kiến thức về kem chống nắng.
2.2 Chăm sóc cho da khỏe
Làn da yếu và đang lão hóa mới hay hình thành nám, và các tổn thương tăng sắc tố, vì vậy để điều trị hiệu quả bạn phải có biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng cho làn da mình thật khỏe mạnh. Da cũng là một cơ quan trong cơ thể và cần dinh dưỡng cũng như chăm sóc thường xuyên. Việc điều trị các rối loạn sắc tố bằng các biện pháp xâm lấn như Laser, phi kim, lăn kim, peel da hay các biện pháp khác mà không có quá trình chăm sóc dưỡng da tốt thì không khác gì da đang yếu ta lại làm tăng nặng thêm tình trạng suy yếu của da. Và các biện pháp trên sau khi điều trị rất rễ gây ra những hậu quả làm tăng nặng tình trạng nám hay thâm nếu không có kiến thức chăm sóc da tốt.
Việc chăm sóc da khỏe phụ thuộc vào 3 yếu tố:
- Làm sạch da: Đây là yếu tố đầu tiên để chăm sóc da, nếu không làm sạch da cũng giống như chúng ta bôi các sản phẩm dưỡng da vào một đống sừng và đất, vừa phí sản phẩm lại làm da càng bít tắc thêm. Các bước làm sạch da cơ bản bao gồm: Tẩy trang – Rửa mặt – Tone – Tẩy da chết.
- Cung cấp chất dinh dưỡng cho da: Gồm hai vần đề là các sản phẩm uống và bôi. Để có làn da khỏe chúng ta cần kết hợp ăn uống hợp lý kèm theo là bổ sung các sản phẩm, mỹ phẩm dưỡng da hợp lý. Quan trọng nhất là bổ sung độ ẩm cho da.
- Chế độ sinh hoạt và thể dục cho da hợp lý: Da cũng như các cơ quan khác trong cơ thể, cần phải có chế độ chăm sóc và thể dục hợp lý. Thể dục cho da ở đây là những động tác massage cho da và các bài tập dành cho da mặt, để tránh những nếp nhăn và cũng như tránh sự lão hóa da.